หน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการลงทุนในหุ้น
สำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์(ก.ล.ต.)
ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย
ตลาดหลักทรัพย์เอ็ม เอ ไอ
บริษัทจดทะเบียน
โบรกเกอร์หรือบริษัทสมาชิก
บริษัท ศูนย์รับฝากหลักทรัพย์ (ประเทศไทย ) จำกัด

สำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.)
ก.ล.ต. เป็นหน่วยงานที่กำกับดูแลและสร้างความเป็นธรรมของตลาดทุนโดยรวม เพื่อให้ผู้ลงทุนเกิดความมั่นใจในการลงทุน โดยสำนักงานจะทำหน้าที่เป็นปราการด่านแรกในการพิจารณาอนุญาตให้กิจการต่างๆสามารถนำหลักทรัพย์ออกขายให้ประชาชนในตลาดแรกได้โดย ก.ล.ต. จะพิจารณาคุณสมบัติของกิจการนั้นๆ รวมถึงกำหนดให้ต้องเปิดเผยข้อมูลที่สำคัญเกี่ยวกับบริษัท ให้ผู้ลงทุนได้รับรู้ถึงฐานะการดำเนินงานของบริษัทเพื่อประกอบการตัดสินใจ นอกจากนี้ ก.ล.ต. ยังกำกับดูแลองค์กรต่างๆในธุรกิจหลักทรัพย์ได้แก่ ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย ซึ่งเป็นตลาดรองของการซื้อขายตราสารทุน ตลาดตราสารหนี้ ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย ซึ่งเป็นตลาดรองของการซื้อขายตราสารหนี้ ตลอดจนบริษัทหลักทรัพย์ บริษัทหลักทรัพย์จัดการลงทุน และผู้มีส่วนเกี่ยวข้องอื่น ๆ เป็นผู้ประกอบธุรกิจในตลาดทุนอย่างถูกต้องและป้องกันการกระทำอันไม่เป็นธรรมเกี่ยวกับการซื้อขายหลักทรัพย์อีกด้วย หาข้อมูลที่ www.sec.or.th

ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย
หลังจากที่บริษัทได้รับอนุญาตจาก ก.ล.ต. ให้เสนอขายหุ้นแก่ประชาชนแล้ว (ซึ่งเรียกว่าเป็นการซื้อขายในตลาดแรก) บริษัทที่เสนอขายหุ้นสามารถยื่นเรื่องขอจดทะเบียนในตลาดหุ้นหรือตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย ทั้งนี้เพื่อสร้างความมั่นใจแก่ผู้ลงทุนว่าหุ้นมีตลาดรองในการซื้อขายเปลี่ยนมือได้สะดวก อันเป็นการช่วยสร้างและทำให้การระดมทุนในตลาดแรกได้รับความสนใจ ตลาดหลักทรัพย์เองนั้นไม่ได้ทำหน้าที่เป็นผู้ซื้อหรือขายหุ้นโดยตรงแต่จะทำหน้าที่เป็นศูนย์กลางในการซื้อขายหุ้นให้เป็นไปอย่างมีระเบียบ คล่องตัว โปร่งใสและยุติธรรม โดยบริษัทที่นำหุ้นเข้าจดทะเบียนจะต้องเปิดเผยข้อมูลให้เป็นปัจจุบันอยู่เสมอตามเกณฑ์ที่ ก.ล.ต. และตลาดหลักทรัพย์ฯ กำหนด เพื่อผู้ลงทุนจะได้รับทราบข้อมูลที่เป็นปัจจุบันและสามารถตัดสินใจลงทุนได้อย่างเหมาะสม หาข้อมูลได้ที่ www.set.or.th

ตลาดหลักทรัพย์เอ็ม เอ ไอ
เพื่อเป็นการเพิ่มโอกาสของบริษัทขนาดกลางและขนาดย่อม ที่มีศักยภาพในการเติบโตให้สามารถเข้าระดมทุนผ่านตลาดทุนได้เช่นเดียวกับบริษัทขนาดใหญ่ และยังทำให้ผู้ลงทุนได้มีโอกาสเลือกลงทุนในสินค้าที่มีความหลากหลายมากขึ้น ตลาดเอ็ม เอ ไอ ก็จะทำหน้าที่คล้ายกับตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย คือทำหน้าที่เป็นศูนย์กลางในการซื้อขายหุ้นให้เป็นไปอย่างมีระเบียบ คล่องตัว โปร่งใสและยุติธรรม

บริษัทจดทะเบียน
บริษัทจดทะเบียนก็คือบริษัทมหาชนจำกัด ที่ต้องการระดมทุนเพื่อขยายกิจการโดยขายหุ้นแก่ประชาชนโดยบริษัทจะต้องขออนุญาตกับสำนักงานคณะกรรมการ ก.ล.ต. ที่จะออกและเสนอขายหลักทรัพย์ (ยกเว้นแต่เป็นการเสนอขายหุ้นเพิ่มทุนให้แก่ผู้ถือหุ้นเดิม บริษัทสามารถดำเนินการได้โดยไม่ต้องขออนุญาต) ทั้งนี้ บริษัทจะต้องเปิดเผยข้อมูลต่อประชาชนก่อน จึงจะเสนอขายได้ และหากบริษัทต้องการให้หลักทรัพย์นั้นมีสภาพคล่อง บริษัทก็อาจนำหลักทรัพย์นั้นเข้าไปซื้อขายในตลาดรอง (ซึ่งในที่นี้คือตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย) เพื่อให้ผู้ถือหลักทรัพย์สามารถซื้อขายเปลี่ยนมือได้สะดวก

โบรกเกอร์หรือบริษัทสมาชิก
ในการซื้อขายหุ้นนั้น ตลาดหลักทรัพย์ไม่ได้เป็นผู้รับคำสั่งซื้อขายจากผู้ลงทุนโดยตรง ดังนั้น เมื่อผู้ลงทุนสนใจซื้อขายหุ้น จะต้องติดต่อกับโบรกเกอร์ หรือซับโบรกเกอร์ โบรกเกอร์ก็คือนายหน้าซื้อขายหุ้นที่ให้บริการแก่ผู้ลงทุน โดยคิดค่าบริการหรือค่าธรรมเนียมในการเป็นนายหน้าจากผู้ลงทุน ส่วน ซับโบรกเกอร์ (Sub-Broker) หรือบริษัทหลักทรัพย์ที่ไม่ใช่สมาชิกก็สามารถรับส่งคำสั่งซื้อขายจากผู้ลงทุนได้เช่นเดียวกันกับโบรกเกอร์ แต่เนื่องจากซับโบรกเกอร์ไม่ได้เป็นสมาชิกของตลาดหลักทรัพย์ จึงต้องส่งคำสั่งไปยังโบรกเกอร์ก่อน หลังจากนั้น โบรกเกอร์จะส่งคำสั่งไปยังระบบ การซื้อขายของตลาดหลักทรัพย์อีกต่อหนึ่ง

บริษัท ศูนย์รับฝากหลักทรัพย์ (ประเทศไทย ) จำกัด
เมื่อมีการตกลงซื้อขายหุ้นกันในตลาดหลักทรัพย์แล้ว ขั้นตอนต่อไปจะมีการชำระราคาและส่งมอบระหว่างผู้ซื้อและผู้ขาย โดยผู้ที่ทำหน้าที่ให้บริการหลังการซื้อขายหุ้นแก่โบรกเกอร์ก็คือ บริษัทศูนย์รับฝากหลักทรัพย์ (ประเทศไทย) จำกัด ซึ่งเป็นบริษัทย่อยของตลาดหลักทรัพย์ ที่มีหน้าที่หลักคือ- เป็นศูนย์กลางในการชำระราคาและส่งมอบหุ้น หรือพูดง่าย ๆ คือ เป็นตัวกลางในการรับ-จ่ายเงิน/หุ้นจากการซื้อขายจากโบรกเกอร์ต่าง ๆ - รับฝากและถอนหุ้น ซึ่งปัจจุบันใช้ระบบไร้ใบหุ้น หรือ Scripless ดังนั้น ฝ่ายที่ซื้อที่ต้องได้ใบหุ้น ก็จะได้แค่หลักฐานว่าได้มีการโอนหุ้นเข้าบัญชีแล้ว และถ้ามีการขายเมื่อไร ศูนย์รับฝากฯ ก็จะโอนหุ้นนั้นไปให้ผู้ซื้อรายอื่น ด้วยวิธีนี้ทำให้การส่งมอบหุ้นมีความปลอดภัย ป้องกันไม่ให้ใบหุ้นสูญหาย อีกทั้งง่ายต่อการซื้อขายหรือโอนเปลี่ยนมือด้วย - เป็นนายทะเบียนหลักทรัพย์ คือ ดูแลข้อมูลผู้ถือหุ้นและสิทธิประโยชน์ต่าง ๆ ที่ผู้ถือหุ้นพึงได้รับ เช่น เงินปันผล เป็นต้น หาข้อมูลได้ที่ www.tsd.co.th

ที่มา สถาบันพัฒนาความรู้ตลาดทุน

jirasak apintanapong